Architect Marc Ibelings wordt ook wel ‘pionier optoppen’ en ’the godfather van Licht Verdicht’ genoemd. Optoppen is jargon voor nieuwbouw creëren bovenop bestaande gebouwen. Licht Verdicht is een recente studie naar hoe je dat in de Rotterdamse binnenstad op een grensverleggende manier kunt doen. “Met De Karel Doorman op het Ter Meulengebouw hebben we aangetoond dat het kan, als je maar echt wilt.”
Slopen en nieuw bouwen is vaak veel makkelijker dan herontwikkelen. Marc: “Maar met sloop wis je elke keer een stukje geschiedenis van de stad uit. Daarom is mijn oproep: als je gaat bouwen, kijk dan eerst goed naar wat er al is. Want oudbouw blijkt in veel gevallen een prima fundament voor nieuwbouw.”
Zijn architectenbureau Ibelings van Tilburg heeft daarvoor bewijs geleverd met de restauratie van het monumentale winkelgebouw Ter Meulen en de nieuwbouw van De Karel Doorman aan het Binnenwegplein. Aan de hand van oude foto’s en tekeningen uit 1948 is het Ter Meulen-gebouw in oude luister hersteld. “We wilden recht doen aan de emotioneel-historische waarde ervan: iedere oudere Rotterdammer kent dit wederopbouwgebouw.”
Duurzaam
Ook economisch bleek het slim om het gebouw uit 1948 te behouden. “We hebben 15.000 ton beton en stenen niet hoeven afvoeren. Niet slopen is dus duurzaam: het betekent behoud van materiaal en vele kilometers die niet hoeven te worden gereden.”
Na de restauratie is het gebouw ‘opgetopt’ met twee woontoren van 100% recyclebaar staal, hout, gipswanden en glas. “Dit lichte materiaalgebruik is innovatief in de woningbouw. In Nederland kennen we bijna geen stalen woongebouwen. We doen alles met beton. Maar dit is zes keer zo licht als een betonnen gebouw.”
Deze lichte manier van bouwen blijkt ook om andere redenen heel geschikt voor in de binnenstad. “Alles kon worden voorbereid in de fabriek. We konden complete bouwdelen, zoals balkons, direct van de vrachtwagen ophijsen en monteren. Een grote bouwplaats was dus niet nodig. In het centrum van de stad is dat een groot pluspunt.”
Compliment
De basis van de optopping is een stalen frame. “Een flexibel open skelet waarin je heel makkelijk woningen kunt splitsen en samenvoegen, zowel horizontaal als verticaal. Op dit moment is de trend kleine woning van 45 m3, maar dat kan over een paar jaar weer anders zijn. dan kun je een gebouw als dit heel makkelijk aanpassen.”
Doordat de gevel van de nieuwbouw is teruggeplaatst ten opzicht van de gevel van de oudbouw, vallen de torens vanaf straatniveau nauwelijks op. “Veel mensen hebben De Karel Doorman nog nooit gezien. Dat vind ik een groot compliment. Het bewijst dat je prima vierkante meters kunt toevoegen aan het centrum zonder dat het er te vol wordt.”
Grensverleggend
De Karel Doorman heeft veel aandacht gekregen, prijzen en publiciteit. Maar dat heeft niet geleid tot nieuwe opdrachten in dezelfde geest. Om het gedachtegoed nogmaals onder de aandacht te brengen heeft Marc samen met de BNA en de gemeente Rotterdamse studie Licht Verdicht geïnitieerd. Daarin zijn zeven grensverleggende ideeën voor optoppen in de Rotterdamse binnenstad uitgewerkt. “Stuk voor stuk inspirerende voorbeelden van kloeke wederopbouwpanden waar je substantieel volume aan kunt toevoegen. We hopen dat het opgepikt gaat worden, want je vraag je echt af: waarom doen we dit niet vaker?”
Bovenstaand artikel komt uit Het Rotterdamse Dakenboek, nieuw gebruik van dak en stad, van Esther Wienese. De geactualiseerde herdruk mei 2019 is te koop bij de boekhandel en via hetrotterdamswarenhuis.nl, nai010.com en bol.com.